والدین بزرگترین نعمت الهی هستند
اولین، بزرگترین و مهم‌ترین نعمتی که خداوند عالم به هر انسانی عطا کرده است، وجود پدر و مادر است.
گاهی حکمت بالغه‌ی الهی و مشیت حکیمانه‌ی خداوندِ متعال بر این مقدر شده است که انسان در شرایط خاص فقدان این نعمت الهی، وارد میدان نبرد حیات و زندگانی شود و درصدی از بلایا و موانع را باید قدرت خود و به نیروی فکر و عقل و تدبیر که آن هم از موهبت‌های آفریدگار هستی و خالف انسان است از بین برده و اوضاع را به سود و صلاح خود تغییر دهد.
و به همین سبب اطراف زندگانی‌اش را از تمامی آلودگی‌ها پاک‌سازی کند، حافظ سلامت و تندرستی خود و دیگران باشد، جلوی بیماری‌های مهلک و غیر مهلک را بگیرد و با آفات رنجآور حیات مبارزه نماید.
در همین راستا، پدر و مادر نیز نعمت‌های الهی هستن که عموما فرزندان از آن برخودار هستن و البته برخی از آنها به سبب طبیعی یا غیر طبیعی از آن محروم شده‌اند.
پیامبر اکرم و یتیمی
یتیمی خاتم‌الانبیاء نیز یک واقعه‌ی تاریخی اما عادی و طبیعی است. و از همان وقایعی است که گاه برای برخی پیشامد می‌کند. حضرت محمد پدر بزرگوارشان را پیش از تولد و در اثر بیماری از دست دادند.
نخستین و مهم‌ترین سوالی که مطرح می‌شود این است که آیا یتیمی پیامبر امری خواسته و عمدی بوده است، تا پیامبر اکرم در سختیها و محرومیتها ورزیده و بالنده گردد تا شایستگی پیامبری را پیدا کند، و یا یتیمی رسول‌اللّه از سوی خدا بدین جهت بوده است که او زیر بار منت احدالناسی قرار نگیرد و کسی بر او حقی پیدا نکند؟!
آنچه که در سلسه‌ی روایات آمده این است که یتیمی حضرت نه برای ورزیده شدن برای خلافت و حکومت‌داری بوده و نه ترس از زیر منت قرار گرفتن، بلکه این رخداد امری عادی و طبیعی بوده است.
نکات امام فخر رازی درباره فلسفه یتیمی رسول الله
امام فخر رازی (فقیه، متکلم، فیلسوف، مفسر و حکیم مسلمان ایرانی بوده که مذهبِ وی سنی شافعی است) در بیان فلسفه یتیمی رسول خدا چند نکته را ذکر کرده است:
- خداوند او را یتیم کرد تا قدر یتیمان را بشناسد و ادای حقوق ایشان کند و به اصلاح حال آنان قیام نماید و اوضاع‌شان را سامان بخشد.
- اسم ایشان با لقب یتیم، همراه شد تا یتیمان دیگر احترام شوند.
- پیامبر یتیم شد تا فقط به خدا اعتماد کند و از همه، جز او ببرّد.
- عمدتا عیوب ایتام پنهان نمیماند بلکه بر عیوبشان هم افزوده می‌شود. محمد (ص) یتیم گردید تا مردم در حالش دقت کنند و عیبی در او نیابند و همگی به پاکی و وارستگی او نظر دهند.
- خداوند او را یتیم گردانید تا معلوم شود که فضایل و بزرگواری‌های او از ناحیه‌ی خدا است نه در اثر تعلیم و تربیت پدر.
- یتیمی و فقر، در نظر مردم و عرف و عادت، کاستی و کسر شأن است. ولی محمد (ص) با اینکه یتیم و نادارا بود، مورد احترام واقع شد و این کاری است که بر خلاف عادت است و به نوعی معجزه محسوب می‌شود.
در تفسیر آیات سوره‌ی مبارکه ضحی زبان حال این است که ای رسول! تو یتیم بودی اما ما به‌وسیله عبدالمطلب و ابوطالب نگذاشتیم خلأ محبت و غیره در زندگی تو وجود پیدا کند.
انسان‌های دیگر از این کار درس بیاموزند و بدانند که این کار مختص به بزرگان نیست و می‌توانند خلأهای ناشی از جریان طبیعت زندگی را با مزایای وجودی و نعمت‌های الهی که خداوند در اختیار آنها قرار داده به خصوص نعمت وجود پدر و مادر، مال و منال و امثال آن، پر کنند و آگاه باشند شکر و سپاس عملی از نعمت‌های الهی مواهب حیات است.