موضوع سرپرستی ایتام، مسئله‌ای است که در جوامع سنتی و یا دینی (بویژه در جامعه‌ی همنوع‌دوست ما ایرانیان) به مراتب بیشتر از جامع صنعتی و مدرن مورد توجه آحاد مردم است.
متاسفانه امروزه، در جوامع پیشرفته‌تر که انسان‌ها بیشتر با مسائل مادی و معیشتی زندگی خود را گره زده‌اند و فرهنگ‌ها بیشتر به سمت خودمحوری رفته است؛ عمده‌ی مردم با نظر به آنکه موضوع سرپرستی ایتام، و یا حتی موضوعات کوچک‌تری همچون نوازش و محبت به یتیم نمی‌تواند برایشان سودی مادی در بر داشته باشد، لذا رفته رفته این موضوع را به دست فراموشی سپرده‌اند.
توجه به یتیم و منافع مادی
اما این در حالی است که اتفاقا توجه به یتیمان به هر نحو و هر شکل، می‌تواند منافع مادی زیادی را برای جامعه و در پی آن برای افراد داشته باشد.
بی شک زمانی که افراد یتیم بتواند در بستری مناسب‌تر و با محبتی بیشتر رشد کرده و بزرگ شوند؛ هم می‌توانند در ساختن جامعه‌ای زیباتر بیش از هر زمانی کوشا باشند و هم تقویت قوای عاطفی‌شان سبب خواهد شد تا آنها نیز در ایجاد فرهنگی بشر‌دوستانه بسیار توانمندتر و موثرتر باشند.
و مطمئنا زمانی که ایتام به صورتی درخور رشد یافته باشند، بسیاری از خلع‌ها و مشکلات اجتماعی که می‌توانست به خاطر عقده‌ها، حقارت‌ها و کمبودهای آنها بروز و نمود پیدا کند؛ ناپدید خواهند شد.
و همه‌ی این موارد، جدای از بازتاب عملی است که در ازای کار یاوران یتیم، مستقیما به خود آنها باز خواهد گشت. بازتابی که عقاید، علوم و فرهنگ‌های مختلف نیز آن را کاملا قبول دارند و آن را با جملات و عناوین مختلفی همچون موارد زیر به تصویر می‌کشند.
- کارمای عمل،
- از هر دست بدهید, از همان دست پس خواهید گرفت،
- هرچه بکارید, درو می‌کنید،
- از ماست که بر ماست،
- فَمَن يَعمَل مِثقالَ ذَرَّةٍ خَيرًا يَرَهُ،
- What goes around comes around
و ….
توجه به یتیم و منافع معنوی و اخروی
و در پی یاری ایتام، علاوه بر منفعت‌های که جنبه‌ی مادی داشته و منحصر به این دنیا می‌شوند؛ منافع زیادی نیز در پی این عمل خیرخواهانه برای هر کس می‌تواند در بر داشته باشد.
از همین رو است که ادیان الهی که عمدتا به بُعد معنوی و اخروی اعمال و رفتار انسان‌ها نگاه ویژه‌تری دارند، بر موضوع توجه بر یتیم نیز اهتمام ویژه داشته، توصیه‌های زیادی را بیان می‌کنند و پاداش‌های معنوی و اخروی زیادی را برای یاوران یتیم در نظر می‌گرند.
و در این بین، دین مبین اسلام بیش از هر دینی بر این موضوع تاکید کرده و آیات و روایات بسیار زیادی از دین اسلام در این باب، امروز در اختیار ما قرار دارد. مثلا ….
پیامبر (ص) در مورد اجرا و پاداش سرپرستی یتیم می‌فرماید:
«کسی که یتیمی را سرپرستی کند تا از او بی نیازی شود خداوند بهشت را بر وی واجب می‌کند، همان گونه که اگر شخصی در مال یتیم خیانت کند مستحق دوزخ می‌شود» (امالی طوسی، ج 2، ص 99)
یا در آیات سوره ضحی خداوند به پیامبر (ص) می‌فرماید
أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَىٰ ﴿6﴾
آیا خدا تو را یتیمی نیافت که در پناه خود جای داد؟
وَ وَجَدَكَ ضَالًّا فَهَدَىٰ ﴿7﴾
و تو را (در بیابان‌های داغ مکه) گم‌شده و حیران یافت و راهنمایی‌ات کرد.
وَ وَجَدَكَ عَائِلًا فَأَغْنَىٰ ﴿8﴾
و باز تو را (در راه خداوند) فقیر یافت (و با جایگاه نبوّت و پیامبریِ انسان‌ها) توانگر کرد (و نعمت رسالت به تو عطا نمود).
فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ ﴿9﴾
پس تو هم یتیم را هرگز آزار مده.