کمک به ایتام و خانواده های فاقد سرپرست امری بسیار پسندیده است که هم دین به زبان های مختلف بدان تاکید کرده است و هم اخلاق نیز تاییدی بر آن است. و بی شک تمام کسانی که در مسیر کمک به ایتام همت می گمارند، علاوه بر بازخورد مثبتی که خیلی زود به آنها باز خواهد گشت، در پیشگاه خداوند نیز مأجور خواهند بود.

اما در نکته ی حائز اهمیتی که در در روند کمک به ایتام باید به آن بسیار توجه ویژه داشت، این است که در مسیر کمک به ایتام به هیچ وجه نباید از حد اعتدال خروج کرد؛ چراکه این موضوع می تواند موجب ایجاد ضعف و ناتوانی در آینده ی کودکان یتیم بشود.

یک داستان آموزنده از کمک های ناصحیح

روزی سوراخ کوچکی در یک پیله ی پروانه ای پدیدار شد. فردی که در نزدیکی آن پیله نشسته بود، شاهد ساعت ها تقلای پروانه برای بیرون آمدن از سوراخ کوچکِ پیله اش بود. و این روند تا جایی پیش رفت که تقلای پروانه برای مدتی متوقف شد به طوری که به نظر می رسید آن پروانه خسته شده، و دیگر قادر نیست به تلاشش ادامه بدهد.

از همین رو، فردی که شاهد این ماجرا بود، مصمم شد به پروانه کمک کند تا از زحمت بیرون آمدنش کاسته شود، پس با یک جسم تیز سوراخ پیله را گشاد نمود. و به همین خاطر پروانه نیز به راحتی از پیله بیرون آمد، و این در حالی بود که جثه ی پروانه ضعیف و بال هایش بسیار چروکیده بودند.

آن فرد به ادامه ی تماشای آن پروانه پرداخت؛ و در این بین انتظار داشت تا به زودی پال های پروانه گسترده و محکم شوند و از جثه ی نحیف و کوچک او محافظت کنند. ولی چنین اتفاقی رخ نداد! در حقیقت با این کار پروانه مجبور شد تمام عمر خود را روی زمین به حرکت ادامه بدهد و هیچ گاه نتوانست با بال هایش حس خوبِ پرواز را تجربه کند.

در واقع آن فردِ به ظاهر مهربان متوجه نشده بود که محدودیت های پیله و تقلای پروانه برای خارج شدنش از سوراخِ ریز آن، نیازهایی بودند که خداوند حکیم برای پروانه قرار داده است، تا به واسطه ی این تقلاها و حرکات مورد نیازش، مایعی از بدن پروانه ترشح گردد که بعد از خروج از پیله، شرایط آمادگی بال هایش برای پرواز را کاملا محیا کند.

سختی‌های سازنده، نیازِ ضروری هر کودک

در واقع، داستان بالا، موردی است که در خصوص همه ی موجودات از جمله انسان صدق می کند. قطعا سختی ها اگر صحیح و حساب شده باشند موجب شکوفایی و پویایی می شوند و موجبات رشد و نمو را برای هر موجود و یا هر انسانی فراهم می کنند.

پس نه تنها برای کودکان یتیم، بلکه برای فرزندانی که هر دو والدشان نیز در قید حیات و در نزدیکی شان هستند این موضوع کاملا حائز اهمیت است که به هیچ وجه نباید دلسوزی و لطف از حد متعارف خود بیشتر شود که بدین صورت موجبات خروج کودکان از مسیر متعادل فراهم می گردد.

پس هم برای والدین و هم برای حامی ها (که در این مطلب، بیشتر روی سخن ما با حامی های بزرگوار است) کاملا ضروری است که با اشراف به این موضوع، از هر گونه دوستی خاله خرسه (دلسوزی های نابجا و مضر) برای کودکان دوری کنند و به آنها اجازه دهند تا با درک برخی از سختی ها، مسیر طبیعی و صحیح رشد خود را طی کنند.

برای درک این گفته، می توانید موضوع یاد شده را با یک بدنسازی قیاس کنید؛ در واقع تا زمانی که در یک بدنسازی، به عضلات خود سختی ندهید و فشاری بیش از حد معمول به آنها نیاورید، هیچ گونه تقویت عضله و رشدی برای ماهیچه های شما صورت نخواهد گرفت و حقیقتا روزها، هفته ها، ماه ها و حتی سال ها رفتنِ مداوم به باشگاه برایتان کاملا بی فایده و حتی مضر (به دلیل اتلاف وقت، اتلاف هزینه و …) نیز خواهد بود.

از افراط و تفریط دوری کنید

این راه هم بدانید که به هیچ وجه در مسیر سازندگی و پویاسازی فرزندان و یا کودکان تحت حمایت شما، نباید روند زیاده روی و افراط را در پیش گرفت؛ قطعا برداشتن وزنه ای چندصد کیلویی برای فردی که تازه به باشگاه بدن سازی وارد شده است، فقط موجب ایجاد صدمات شدید برای او می شود. اما برداشتن وزنه ای 15 کیلویی برای کسی که تاکنون به برداشتن وزنه ی 12 کیلویی اکتفا می کرده، کار چندان سختی نخواهد بود و حتی بسیار سازنده و مفید نیز برای او خواهد بود.

از همین رو، به یاد داشته باشید، همیشه سختی های پیش روی فرزندان/ کودکان تحت حمایت را در حد متعارف و متناسب با توان آنها برایشان طرح ریزی کنید. و برای این کار، شما می توانید از الزام آنها به انجام کارهای روزمره شان (توسط خودشان، و تا حد امکان بدون کمک شما) شروع کنید؛ و هر زمان که تسلط آنها را در این امور زیاد دیدید، می توانید درصدی بر میزان سختی امور بیافزایید.

یک نکته برای حامی ها

البته اغلب در خصوص افرادی که نسبت به حمایت از یتیمی همت می گمارند، چیزی که دیده می شود، روند تفریط است؛ یعنی ایشان به نظر به اینکه کودک تحت حمایتشان پدرش را از داده است و هم اکنون فاقد یکی از ستون های اصلی زندگی اش می باشد، لذا در روند کمک رسانی به او زیاده روی کرده و در روند آماده سازی او برای آینده ای بهتر، بسیار تفریط و کوتاهی می کنند.
از همین رو، حامی ها باید به این نکته توجهی ویژه داشته باشند که به همان میزان که توجه به اکنونِ کودک ضرورت دارد، آماده سازی او برای آینده نیز ضروری است. پس فراموش نکنید که تلاش برای پر کردن جای خالی پدرِ از دست داده، نباید با جلوگیری کودک از درک یک زندگیِ واقعی اشتباه گرفته شود.

سختی، نظم و حال خوب را در هم آمیزید

برخی از بزرگترها (علی الخصوص والدین) اعتقاد به دادن سختی به فرزند (یا در مواردی کمتر، کودک تحت حمایت خود) را دارند و از همین رو، همیشه کودک را در سختی و مشقت قرار می دهند؛ و در این راه، این کار را به عنوان یک التزام همیشگی و یک وظیفه ی دائمی قلمداد می کنند. در واقع این نوع نگرش و عملکرد نیز در طولانی مدت می تواند اثر سوء داشته باشد. اگر به برنامه های یک مربی بدن سازی برای یک بدنساز (چه آماتور و چه حرفه ای) نگاهی بیاندازید، خواهید دید که او در کنار برنامه هایی با سختی رو به بالا که برای بدنسازان در نظر می گیرد، حتما رویه ی صحیحِ استراحت، تغذیه ی مناسب و … نیز در این برنامه می گنجاند.

درخصوص روند رشد و آمادگی کودکان در مسیر زندگی نیز، باید برنامه ی سازندگی و آمادگی آنها همیشه با نظمی معقول و حس و حالی خوب گره بخورد؛ دادن برنامه های استراحت به صورت دوره ای (چه در 24 ساعت شبانه روز، چه در 7 روز هفته و چه در ماه و سال) برای جمع آوری قوا برای شروع یک حرکت پر تلاطم دیگر، برای کودکان کاملا حیاتی است. همین طور استفاده از راهکارهایی همچون تشویق، دادن حس و حال خوب و … نیز می تواند روح و روان کودک را در مقابل هر گونه فشار روانی که در تلاش جسمی با آنها روبرو می شود، کاملا قوی و مصون کند.

نتیجه گیری:

در روند کمک به ایتام، قرار دادن این کودکان در شرایطی خارج از روند نرمال، عادی و تکرار شونده شان، می تواند موجب سازندگی و بالندگی آنها شود؛ اما در این راستا، توجه به حد و مرزهای توانایی های کودکان، چارچوب تعادل و … نیز بسیار حائز اهمیت است. و حامیانی که بتوانند با توجه به این دو موضوع برای کودک تحت حمایت خود برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلندمدت ترتیب بدهند، قطعا تلاطم های آینده ی پیش روی آن کودک را به حداقل خود خواهند رساند.