روزهای پایانی سال 1399 (و روزهای پایانی قرن 14) طبق هر سال با هفته احسان و نیکوکاری گره خورده است. حال اگر بخواهیم از نیکی و احسان سخن بگوییم باید این موضوع را از جهات مختلفی مورد بررسی و ارزیابی قرار دهیم.

تعریف لغت احسان

احسان در بیان واژه ها و تعاریف علمی، یعنی خوبی، نیکی، نیکوکاری و بخشش؛ و در عرف نیز به هر آنچه خوبی و اعمال نیک برای دیگران احسان گفته می ‌شود. از منظر دین و شرع نیز، هر عملی که مطابق با فرامین الهی در زمره ی نیکی و خیر به شمار می رود (در مقابل شر، بدی و ظلم) را می توان به کلمه ی احسان منتسب کرد و به انجام دهنده ی این عمل نیز نیکوکار گفته می شود.

البته پس از دانستن معنای تحت الفظی این واژه و یا درک نسبی از موضوعیت آن، باید این را نیز بدانیم که برترین آموزگار احسان و بخشندگی، همان خالق این جهان است، خداوند مظهر احسان و بخشش می باشد و عالم نیز جلوه ای از احسان و نیکی خداوند رحمان است. و از آنجا که خداوند انسان را برتر از دیگر موجودات آفریده و احسان کردن را نیز بدان آموخته است، همواره انسان را به احسان تشویق می کند و می فرماید: “نیکی کن همانگونه که خداوند بر شما نیکی کرده است.”

وسعت و گستردگی احسان

طبق تعاریف ساده ی بالا، مشخص است که کلمه احسان دارای گستردگی بالا و وسعتی قابل توجه است که به گونه ای خاص، معدود و انگشت شمار از رفتار انسانی محدود نمی شود؛ اما برای نام بردن تعدادی از شکل های برجسته و تاکید شده ی مختلف احسان، می توان مواردی همچون انعام، انفاق، وقف، دست گیری از فقرا و درماندگان، دادن صدقه و رسیدگی به یتیمان را مورد اشاره قرار داد.

احسان تجارتی بدون ضرر

در واقع نیکی اصل و محور تمامی خوبی ها در جهان بوده و قلعه ی مستحکم نعمت ها به شمار می رود. احسان و نیکی تجارت های سودمندی هستند که هیچ ضرری در آنها راه ندارد و رفتن به سمت احسان و نیکی پاسخ مثبت دادن به ندای درونی و ذاتی نوعِ بشر است، چراکه تمایل به نیکی را خداوند در نهاد آدمی قرار داده است.

امام سجاد (ع) می فرمایند: هر آن کس که شوق بهشت را دارد نبایستی در انجام کارهای نیک تعلل بورزد و بایستی از خواهش های نفسانی چشم ببندد.

ظاهر و باطن نیکوکار

در رابطه با سیمای نیکوکاران حقیقی باید چنین گفت که سیرت نیکوکار بسیار زیبا است، چراکه وی در انجام دادن عمل نیک تعلل نمی‌ کند، بر خواسته ی مثبت و سازنده ی خود ثابت قدم است، بسیار فروتن و مهربان است و کارهای خداپسندانه را هرگز با رذایلی همچون ریا و تظاهر مخلوط نمی کند.

با نظر به اینکه احسان، با سرشت آدمی گره خورده، از همین رو این عمل مغناطیسی دارد که جاذبه ی قوی آن، سایر انسان ها را به سمت خود می کشاند و پیوند دوستی و رفاقت را مستحکم می کند. از همین رو، انسان نیکوکار دارای جذابیتی بالا است و در میان مردم از جایگاه و منزلت بالایی برخوردار است.

نیکوکاری ثروت زیاد نمی خواهد

شاید با بر زبان آوردن کلماتی همچون احسان یا نیکوکاری، برای برخی از مردم چنین برداشت شود که نیکوکاری مختص کسانی می باشد که اموال زیادی دارند، و یا کسانی که در دارایی دچار تنگی دست هستند امکان کمک کردن برایشان وجود ندارد.

در این خصوص باید گفت که اولا قرآن این اندیشه را رد کرده است و می فرماید: دیگران را بر خود مقدم دارید در حالی که خود نیازمندید که این نشان می دهد خداوند احسان را هر اندازه که باشد محترم و مفید می ‌داند.

و در ثانی، احسان و نیکوکاری صرفا به مسائل مادی و دارایی ها برنمی گردد، بلکه هر نوع کمکی که بتواند روشنگر مسیر یک نیازمند باشد، می تواند در زمره ی اعمال نیکوکارانه جای بگیرد و شخصی که به هر نحو (چه با گذاردن زمان، چه صرف پول و …) به انجام این امر می پردازد، جزو نیکوکاران به شمار می رود.

هفته ی نیکوکاری، بهانه ای برای کمک به ایتام

هر ساله در کشور عزیزمان، هم وطنان (اعم از زن و مرد، کوچک و بزرگ، دارا و ندار) با حضور پررنگ در بین هم وطنان کم بهره از دارایی های دنیوی و مسائل مالی (افراد بی بضاعت) ندای محبت سر داده که این ندا بیانگر پاکی دل درستی تینت این مردمان است.

و از آنجا که هفته ی جاری، هفته نیکوکاری است، بر ما لازم است با حضور در مزرعه ی عشق و ایمان، بذر نیکوکاری را بپاشیم تا فردا در بهار دل‌ها، گل های معنویت مان شکفته شود.
بیایید سرسبزی فردای مان را از امروز بکاریم و از طراوت نیکوکاری خوشه بچینیم و با لطف و نیکوکاری چراغ برکت را پر نور تر کنیم.
و اینک در هفته نیکوکاری ما منتظر خوشه های نیکوکاری شما هستیم تا سفره همه مردمان ایران زمین امسال پررنگ باشد.